Ocena wartości hodowlanej

Prezentowane wyniki dotyczą oceny wartości hodowlanej szacowanej metodą BLUP – model zwierzęcia na podstawie pomiarów przyżyciowych dla knurów, loch, knurków i loszek hodowlanych ras WBP, PBZ, Puławskiej, Hampshire, Duroc, Pietrain i linii 990.

Wartość hodowlana dla knurów stadnych i loch

Wartość hodowlaną dla knurów stadnych i loch szacuje się na podstawie wyników z oceny przyżyciowej, którą objęte jest całe zarodowe pogłowie świń w kraju. W ocenie tej uwzględnia się dwie cechy: przyrost dzienny i procent mięsa w tuszy, które następnie łączy się w indeks. W ocenie prowadzonej metodą BLUP indeks potraktowano jako niezależną cechę, zatem wartość hodowlaną ocenianą tą metodą szacuje się oddzielnie dla przyrostów dziennych standaryzowanych na 180 dni, procentowej zawartości mięsa w tuszy standaryzowanej na 180. dzień życia oraz indeksu selekcyjnego wyliczanego oddzielnie dla loch i knurów stadnych w obrębie ras matecznych i ras ojcowskich. Wyniki wyrażane są w postaci odchyleń od wartości średniej. Wszystkie wymienione wyżej parametry obliczane są według metodyki stosowanej w ocenie przyżyciowej świń od 1 października 2004 roku.

Wartość hodowlana dla młodych knurów i loszek

Wartość hodowlaną dla młodych knurów i loszek hodowlanych wyraża się w postaci tzw. zbiorczej wartości hodowlanej (BLUPZWH), obejmującej użytkowość tuczną, rzeźną i rozpłodową – zgodnie z metodyką obowiązującą od 1 stycznia 2008 roku. Wyniki oceny dla tych grup świń podlegają przeskalowaniu. Przeskalowanie polega na dodaniu stałej wartości 10 do wyników wyrażanych uprzednio w postaci odchyleń standardowych od średniej wyliczonej dla populacji. Zbiorcza wartość hodowlana została obliczona wg następujących równań:

Rasa WBP i PBZ:

BLUPZWH = HPD ∙ 0,24 + HPM ∙ 0,16 + HR1 ∙ 0,18 + HR21 ∙ 0,42 + 10

Pozostałe rasy:

BLUPZWH = HPD ∙ 0,35 + HPM ∙ 0,35 + HR1 ∙ 0,09 + HR21 ∙ 0,21 + 10

gdzie:

HPD
wartość hodowlana BLUP dla przyrostów dziennych
HPM
wartość hodowlana BLUP dla procentowej zawartości mięsa
HR1
wartość hodowlana BLUP dla liczby prosiąt urodzonych
HR21
wartość hodowlana BLUP dla liczby prosiąt odchowanych do 21. dnia życia

Szacowanie wartości hodowlanej

Szacowanie wartości hodowlanej świń prowadzone jest co tydzień, w każdy poniedziałek lub pierwszy dzień roboczy następujący po nim, jeśli poniedziałek jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Stosowany w obliczeniach model pozwala na jednoczesne szacowanie wartości hodowlanej osobników z chlewni położonych na terenie całego kraju. Uwzględnia on efekty rejonu, płci, hodowli, miotu i osobnika.

W pełnym zapisie model obliczeń przedstawia się następująco:

y = Xsαs + Xpαp + Xhαh + Zmm + Za + e

gdzie:

αs
wektor efektów rejonu
αp
wektor efektów płci
αh
wektor efektów hodowli
m
wektor efektów miotów
a
wektor efektów osobniczych
e
wektor błędów
Xs
macierz incydencji dla rejonów
Xp
macierz incydencji dla płci
Xh
macierz incydencji dla hodowli
Zm
macierz incydencji dla miotów
Za
macierz incydencji dla osobników

Tłem do obliczeń są dane z okresu 6 miesięcy. Oznacza to, że wartość hodowlana oszacowana dla danego osobnika jest odchyleniem od średniej wartości obliczonej dla określonej cechy w krajowym pogłowiu danej rasy na podstawie wyników zwierząt ocenionych w okresie ostatnich sześciu miesięcy (tzw. średnia bazowa).